قدم دوم آوینی شناسی
مقاله زیر توضیح کوتاهیه برا سیر مطالعاتیه آثار شهید آوینی که منم کمی خلاصش کردم تا نقشه راه کمی روشن شه برامون:
دعوت به آیین آوینیخوانی
راهنمایی برای آَشنایی و مطالعه کتب شهید آوینی
خواندن کتابهای شهید آوینی آداب دارد. نمیشود پا برهنه دوید وسط کتابفروشی و یکی از چند کتاب او را برداشت و شروع کرد به خواندن. نه اینکه سخت باشد کتابهایش، نه! ماجرا از این قرار است که از میان کتابهایی با این تنوع موضوعی - که از ولایت فقیه تا گرافیک، از ژاپن تا کربلا و از سینما گرفته تا خرمشهر را شامل میشود- باید سراغ کتابی رفت که خواننده از کلیت محتوای آن اطلاع داشته باشد. مخصوصا آنکه غالب کتابها مشتمل بر مجموعه مقالاتی است که الزاماً توالی نگارش آنها مانند ترتیب قرار گرفتنشان در کتاب نیست و ممکن است هر کدام در فضا و زمانی متفاوت نوشته شده باشند. دانستن موضوع کتابهای این سید بزرگوار و آگاهی از سطح آن میتواند مانع شود که از آن شود که با مشاهده یک تفاوت لحن توی ذوقمان بخورد و یا اینکه اگر جملاتی و عباراتی از یک کتاب را متوجه نشدیم سرخورده شویم.
گنجینه آسمانی؛ این بار روایت فتح را نبینید، بخوانید
گنجینه آسمانی که متن گفتارهای فیلمهای مجموعه روایت فتح است، متن گفتارهای چند برنامه دیگر را نیز در خود دارد. این برنامههای مرتبط با جنگ از اواخر سال ۱۳۷۰ و پس از فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر تأسیس مؤسسه فرهنگی روایت فتح، ساخته شدند و سیدمرتضی آوینی حین ساختن یکی از همین برنامهها بود که در فکه به شهادت رسید .راوی سعی میکند با ذکر ماهیت تاریخی اتفاقات و ارزش آن در جهت اقامه قسط و عدل در سراسر جهان، عمق تاریخی صحنهها را ارایه کند و مخاطب خویش را همواره ناظر بر این اعماق نگاه دارد و با ذکر معانی اعتقادی اعمال و اتفاقات، همواره ارزش اعتقادی ماجرا را به مخاطب خویش گوشزد کند.
مبانی توسعه و تمدن غرب؛ شهید آوینی و فساد سه هزار میلیارد تومانی!
شهید آوینی در کتاب «مبانی توسعه و تمدن غرب» ابتدا به ارائه تعریفی از توسعه می پردازد و در ادامه آراء متفکران غربی را در این زمینه نقد میکند. او با آوردن شاهد مثالهایی از انحطاط خانواده و محیط زیست و… در تمدن غرب، پنبه توسعه یافتگی این جوامع را میزند.این کتاب برای آشنایی با نگاه شهید آوینی به غرب و تمدن آن بسیار مفید است و از طرفی به نوعی غایت و هدفی را که او برای جامعه اسلامی متصور است بیان می کند. با خواندن چند خط بالا و موضوعات مطرح شده در این کتاب احتمالا متوجه شده اید که مباحث مطرح شده توسط آقا مرتضی تا چه حداز مسائل مبتلابه امروز ماست. شاید فساد سه هزار میلیارد تومانی باعث شود تا نگاه این شهید به بانک و شرکتهای چند ملیتی بیشتر به چشم بیاید!
آغازی بر یک پایان؛ و اما ناگهان امام خمینی(ره)
خواندن نظرات شهید آوینی درباره غرب وقتی تکمیل میشود که آراء او درباره انقلاب اسلامی را به عنوان حرکتی تمدنی در برابر غرب بدانید. «آغازی بر یک پایان» مجموعه مقالات شهید آوینی درباره انقلاب اسلامی است.کتاب آغازی بر یک پایان یکی از بهترین منابعی است که میتوان برای شناخت ریشه تحلیلها و نظریات شهید آوینی در باب غرب خواند. با خواندن آغازی بر یک پایان، به وضوح میتوانید از آبشخورهای نظریه های سینمایی این متفکر آگاهی پیدا کنید. همان نگاهی که شهید آوینی به انسان و جایگاه او در تناسبات امام و امت دارد و همچنین غایتی که برای انسان انقلابی و مومن متصور است، بن مایه تحلیلها و نظریات هنری اوست.
آیینه جادو؛ آنچه مرتضی در خشت خام دید
شاید عجیب باشد که کتابی را که دو دهه پیش چاپ شده دارای نگاه نو و جدید بدانیم اما این حقیقتی است که با خواندن این سه کتاب شما هم آنرا تصدیق خواهید کرد. از خصوصیات این کتاب این است که هم به درد عموم علاقهمندان سینما میخورد تا طعم نگاه خاص آوینی را بچشند و هم برای مخاطبان حرفه ای سینما مفید است تا با خواندن مطالبی درباره مونتاژ و یا یک بحث مفصل در باب جنبههای گوناگون و ابعاد زیباییشناسانه فیلمسازی با نظر به جوهر و ذات سینما، راهی نو را در مسیر فیلم سازی خود بیابند.
حلزونهای خانه به دوش؛ آب در لانه روشنفکرها
لحن شهید آوینی در مقالات کتاب حلزونهای خانه به دوش کمی متفاوت است و کلمات و عبارات هم پیچدگی برخی کتابها را ندارد. همین امر هم موجب شده است تا این کتاب یکی از پر مخاطب ترین آثار این شهید باشد که البته در این امر نباید موضوع کتاب را نیز کم اثر دانست. نویسنده در این کتاب به جنگی تمام عیار با روشنفکران وادی فرهنگ و هنر برخاسته و با مقالات و یا جوابیه هایی که به برخی نوشتههای آنها داده این قشر را رسوا کرده است. شهید آوینی خودش میگوید: «من با زندگی به سبک و سیاق متظاهران و روشنفکران آشنا نیستم؟! خیر من از یک راه طی شده با شما حرف می زنم. من سالهای سال در یکی از دانشکده های هنری درس خوانده ام، به شبهای شعر و گالریهای نقاشی رفتهام، موسیقی کلاسیک گوش دادهام.ساعتها از وقتم را به مباحث بیهوده درباره چیزهایی که نمیدانستم گذراندهام. من هم سالها با جلوهفروشی و تظاهر به دانایی زیستهام. ریش پروفسوری و سبیل نیچهای گذاشتهام». پس عجیب نیست کسی که با ادا و اطوارهای روشنفکری آشناست و چم و خم رفتارهایشان را میشناسد بتواند نقدی جانانه بر آنان داشته باشد. نقدهای شهید آوینی در این کتاب به شدت خواندنی است چرا که هنوز هم با همین مطالب میتوان جواب روشنفکرها را داد و به ریش نداشتهشان خندید!
رستاخیز جان و انفطار صورت؛ دستگیری از سایر هنرها
این کتاب شامل چهار بخش است. بخش اول به ادبیات و زبان فارسی اختصاص یافته است. بخش دوم کتاب، سه مقاله در حوزه فرهنگ را در خود جای داده است. شهید آوینی طی دو مقاله این بخش به بحث تهاجم فرهنگی پرداخته است. بخش سوم شامل سه مقاله در مورد همهگیرشدن رسانههای جمعی جدیدتر نظیر ویدئو و ماهواره است و مقاله معروف «انفجار اطلاعات» در این بخش قرار دارد. بخش چهارم، دو مقاله متفاوت را در خود جای داده است؛ یکی در مورد وضع تئاتر در مواجهه با سینما و تلویزیون، آیا تئاتر زنده میماند و دیگری که کتاب با آن به پایان میرسد منشور تجدید عهد هنر؛ پیام امام خمینی در تجلیل از هنرمندان متعهد.
شهید آوینی در کتابی دیگر هم به هنرهایی غیر از سینما پرداخته است. «انفطار صورت»نگاهی تأویلی بر هنر گرافیک، مبانی، سیر تاریخی و ماهیت آن است. نویسنده معتقد است هنر با سفارش میمیرد و در عین حال بر آن است که هنر گرافیک ماهیتا سفارشپذیر است. توضیح این پارادوکس، در مقاله دوم کتاب آمده است که عنوان آن گرافیک و انقلاب اسلامی است. آخرین و مفصلترین مقاله کتاب، نقاشی برای نقاشی است که در آن، نویسنده به تبیین آفاق نقاشی نوین میپردازد. بدیهی است که این کتاب بیشتر به درد مخاطبان حرفهای هنرهای تجسمی میخورد.
حکومت فرزانگان؛ کدام رای؟ کدام مشروعیت؟
شهید آوینی در این کتاب مرورى بر مبانى حاكميت سياسى در اسلام دارد. كتاب حاصل گردآورى پارهاى دست نوشتهها از شهيد سيد مرتضى است كه پيرامون موضوع ولايت فقيه و حاكميت سياسى در اسلام به رشته تحرير درآمده است. اين مقالات در زمان حيات شهيد، در مجله اعتصام منتشر شده است و براى اولين بار توسط مؤسسه فرهنگى هنرى شهيد آوينى به صورت اين كتاب به چاپ رسيده است.
بخش اول به بحث رای اکثریت، بخش دوم به آزادی عقیده و بخش سوم به مساوات اختصاص دارد. نویسنده در خلال این مباحث یک دوره مبانی مشروعیت در حکومت اسلامی را مرور میکند و برخی شبهات موجود را جواب میدهد. حتما تعجب نخواهید کرد اگر بگوییم که متن کتاب کمی سنگین است و خیلی مناسب خواندن جلوی تلویزیون یا در مترو و اتوبوس نیست!
فردایی دیگر؛ آخرین میخها بر تابوت غرب
این کتاب از آن جهت اهمیت دارد که شهید آوینی خود از میان نوشته هایش آن را گلچین کرده و به دست انتشار سپرده است. از لحاظ موضوعی نیز گرچه مقالات به ظاهر پراکنده مینمایند اما میتوان آنها را در دو بخش دستهبندی کرد. بخش نخست، مجموعه سه مقاله است که به فهم و تفسیر عالم غربی در وجوه گوناگون آن پرداخته و بخش دوم، از چهار مقاله با موضوع شعر تشکیل شده است و در آن، عالم اشراقی و دینی که در این عرصه از ادبیات جلوهگر است، تبیین گردیده است.
کسانی که سنشان قد میدهد حتما به خاطر دارند که چطور در سالهای ابتدایی دهه هفتاد کشور ژاپن بعنوان یک الگوی دست یافتنی از توسعه یافتگی مطرح و حتی عبارت ژاپن اسلامی نقل محافل بود. شهید آوینی در مقاله سرزمین آفتاب که در کتاب فردایی دیگر منتشر شده است به تحلیل ویژگیهای قومی مردم ژاپن که آنها را برای بسط تمدن غربی در سرزمین خود و پذیرش همهجانبه آن آماده کرده و موجبات توسعه شگفتانگیز اقتصادی و تکنولوژیک آن را فراهم آورده است میپردازد.
باید بر این نکته تاکید کرد که مقالات بخش اول این کتاب دارای عبارات و اصطلاحاتی ثقیل است که چون نویسنده در این کتاب به آرای متفکران غربی –مثل یونگ- اشارات و نقدهایی داشته است، ناگزیر مینماید. به هر حال این کتاب برای خواندن نیاز به کمی ورزش و آمادگی ذهنی دارد.
فتح خون؛ امضاء با خون
نویسنده که در این کتاب خود را راوی می خواند هم حوادث و اتفاقات را روایت میکند و هم با عبور از ظاهر سعی میکند به باطن حوادث هم نقبی بزند. در ده فصل، از هنگام شهادت امام حسن مجتبی (ع) در چهل و نهمین سال هجرت رسول الله تا دهم محرم شصت و یک هجری و عجیب است که نوشته با شهادت عباس بن علی (ع) نیمه تمام مانده است. شهید آوینی فصل آخر کتاب را با شهادتش نوشت.فتح خون این فرصت را به خواننده می دهد که از منظری جدید و با روایتی عاشقانه و عارفانه نگاهی دوباره به حماسه کربلا بیاندازد. کتاب خوشخوان و روان است و می تواند برای همه خوشایند باشد.
خلاصه برداری از http://www.rajanews.com
حالا نوبت تصمیم گیریه که از کدوم کتاب باید شروع کنیم.